Journalismong Tagalog sa Renacimiento Filipino (1910-1913): Pagbibinhi ng Makabayang Sanaysay sa Panitikan ng Pilipinas
Article
Ang journalismong Tagalog sa pahayagang Renacimiento Filipino (1910-1913) ay maituturing na isa sa mga panimulang pagpupunla ng makabayang sanaysay sa panitikan ng Pilipinas. Ang dalawampu’t walong sanaysay nina Francisco Laksamana, Faustino Aguilar, Carlos Ronquillo, Precioso Palma, Julian C. Balmaseda, Iñigo Ed. Regalado, Dionisio S. Agustin at iba pang sinuri sa pag-aaral ay kumakatawan sa saloobin ng mga mamamayan sa pagbubuwag ng mga moog ng mga baluktot na kamalayang pinamayani kapwa ng katatapos na pananakop ng mga Español at ng nanghihimasok na mga Amerikano.
May apat na pananaw na tinukoy ang pag-aaral na siyang binatikos ng mga sanaysay sa Renacimiento Filipino. Ang una ay tungkol sa mga bagay o pangyayaring itinalaga raw ng Diyos. Ang ikalawa ay ang sadya raw na hindi pagkakapantay-pantay ng mga tao. Ikatlo ay ang likas raw na katamaran ng mga Filipino na siyang isa sa mga sanhi ng kahirapan ng mga mamamayan. At ikaapat ay ang pagtanggap ng mga Filipino na ang Estados Unidos ang tagapagligtas ng Pilipinas.
Tagalog Journalism in Renacimiento Filipino (1910-1913): Sowing the Seeds of the Nationalist Essay in Philippine Literature
Article
Tagalog journalism in the publication Renacimiento Filipino (1910-1913) can be deemed as one of the initial sowing of seeds of nationalist essay in Philippine literature. The twenty-eight essays by Francisco Laksamana, Faustino Aguilar, Carlos Ronquillo, Precioso Palma, Julian C. Balmaseda, Iñigo Ed. Regalado, Dionisio S. Agustin and others examined for this study embodied the Filipinos’ sentiments on tearing down the bastion of dubious knowledge installed by both the outgoing Spanish colonizers and the intruding Americans.
This study identifies four views that were criticized by the essays in Renacimiento Filipino. The first pertains to things or events that were purportedly prescribed by God. The second is the supposed natural state of inequality among the people. The third is the alleged inherent indolence of the Filipinos which is one of the reasons for the people’s poverty. The fourth is the Filipinos’ acceptance of the United States as the savior of the Philippines.
